Over paarden en mensen, kinderen en pony’s
Er is de afgelopen weken veel discussie geweest in de media over de paardensport. In dit artikel delen we graag onze visie met jullie.
Equito TV
Onze Young Leaders niveau 4 presenteren wekelijks een nieuw filmpje op EquitoTV op Youtube! Onderwerpen als poetsen, springen, figuren rijden, freestylen, rijden zonder zadel en hoofdstel, houding & zit en nog veel meer. Leuk en leerzaam gemaakt door onze ruiters met onze pony’s! Een aanrader voor iedereen! Het idee achter EquitoTV is om paardrijden nog leuker, interessanter en uitdagender te maken, voor ruiter én pony. In deze video’s laten we jullie allemaal dingen zien die op de manege gebeuren. Er zijn video’s over het paardrijden op het paard, maar ook ernaast, bijvoorbeeld over de verzorging. We hopen dat jullie met veel plezier naar de filmpjes zullen kijken en er soms ook iets van leren!
Heb je zelf een leuk idee voor een volgende video? Laat het weten in de reacties op ons videokanaal en wie weet zie je over een tijdje jouw idee wel langskomen in één van de video’s!
Kijk eens door de ogen van een pony
Pony’s zien de wereld niet zoals wij. Een pony heeft heel bijzondere ogen, die aan de zijkant van zijn hoofd zitten. Hierdoor kan hij tegelijkertijd naar twee kanten kijken. Zo kan een wilde pony de omgeving goed in de gaten houden en op tijd roofdieren zien. Vlak voor zijn neus en vlak achter zijn achterhand heeft het paard een ‘dode hoek’, daar ziet hij niets. Aan de zijkant ziet hij maar met één oog. Hij ziet bewegingen, maar het beeld is niet zo scherp. Dit verklaart waarom een pony soms schrikkerig is als er dingen van opzij of van achter komen. Alleen als een pony met beide ogen recht vooruit kijkt, kan hij alles duidelijk zien. Als een pony iets vreemds ziet of hoort, zal hij dus altijd zijn hoofd ernaar toe draaien om het goed te kunnen bekijken. Als je een paard van opzij benadert, is het handig als je hem even aanspreekt, bijvoorbeeld door zijn naam te noemen. Achter en boven zich kan het paard niet kijken. Van zijn ruiter ziet hij dus alleen de benen!
Ponygedrag
Hoewel de paarden en pony’s al duizenden jaren samen met de mens leven, lijken ze in hun gedrag nog heel veel op hun wilde voorouders. Van oorsprong zijn paarden kuddedieren. Ze leefden op uitgestrekte grasvlakten. Als er gevaar dreigde, waarschuwden de paarden elkaar en gingen op de vlucht. Daarom kunnen paarden zo snel galopperen. Als vluchten niet meer mogelijk was, verdedigden ze zichzelf en hun veulens tegen roofdieren met hun tanden en hoeven.
De wilde paarden en pony’s liepen de hele dag, op zoek naar water en voedsel. Omdat er op de wijde vlaktes altijd gevaar dreigde, sliepen ze meestal staand. In ieder geval stonden er altijd enkele paarden ‘op wacht’ als de andere paarden uitrustten. Paarden letten dus altijd heel erg goed op elkaar. Ze hebben een goed ‘kudde-instinct’. Als een paard schrikt, zullen de andere paarden vaak meedoen.
De paarden in de kudde praten met elkaar via lichaamstaal. Aan de houding van hun hoofd, benen en staart, aan de stand van de oren en de uitdrukking van hun ogen en mond kun je zien hoe een paard zich voelt. Probeer de paardentaal te begrijpen door veel naar paarden en pony’s te kijken, bijvoorbeeld als ze in de wei staan. Kijk hoe ervaren ruiters met hun paarden omgaan en lees zo veel mogelijk boeken over paarden en pony’s. Als je iets wilt weten over paardentaal, kun je het natuurlijk ook altijd aan Maaike of Axel vragen.
Paarden zijn echte kuddedieren, die graag bij de groep willen horen. Hiervan maken wij gebruik als we onze paarden beleren. We belonen ze als ze iets goed doen. Maar we straffen ze ook als ze iets fout doen. Net als de andere paarden in de kudde dat zouden doen. En omdat het paard ons een beetje als ‘zijn kudde’ ziet, zal hij heel erg zijn best doen om door ons aardig gevonden te worden. Hij zal dus heel snel leren begrijpen wat wij van hem willen. Maar in iedere kudde is er een paard de baas (de kuddeleider). Wij moeten ervoor zorgen dat onze paarden denken dat wij die baas zijn. Anders gaat het paard de baas over ons spelen. Een pony of een paard is heel groot en sterk en weegt wel 200 tot 600 kilo. Door op een eerlijke, maar duidelijke manier met het paard om te gaan, gedragen wij ons als een kuddeleider. Zo komt de pony er gelukkig nooit achter dat hij eigenlijk veel sterker is dan wij. Hij blijft dus gehoorzamen. Zo kunnen we samen met de pony’s heel veel plezier hebben!
Overigens zijn er nog steeds paarden en pony’s die helemaal of half wild leven. De Mustangs in Amerika en de Bronky’s in Australië zijn tamme paarden die eeuwen geleden ontsnapt zijn. Ze zijn weer helemaal verwilderd. Heel veel ponyrassen leven half in het wild. Ze zijn wel van mensen, maar moeten in een natuurgebied zelf hun kostje bij elkaar scharrelen.
Maaike in het Amstelveens Nieuwsblad
Woensdag 5 januari 2022 stond Maaike in het Amstelveens Nieuwsblad. In het kader van de rubriek “Kettinggesprek” is ze geïntervieuwd door Naomi Heidinga (tevens foto). Hieronder de tekst van het artikel:
Kettinggesprek Maaike van Rijn: ‘We willen kinderen leren samen te werken met de pony’s’
AMSTELVEEN Op 1 januari bestaat Ponymanege Equito aan de Kalfjeslaan in Amstelveen 19 jaar. Met het realiseren van deze manege die zich richt op kinderen, kwam een droom voor eigenaresse Maaike van Rijn uit. Ze maakte als kind al plannen voor de allerleukste manege van Nederland. Ze runt het bedrijf samen met haar man, Axel Groenveld. Ze geeft onder meer antwoord op de vraag: hoe zorgen jullie ervoor dat kinderen en jullie belangrijkste werknemers, de pony’s, het naar hun zin hebben op de manege?
Hoe ga je verder na het realiseren van een droom?
“Tussen droom en daad staan wetten in de weg en praktische bezwaren. Het runnen van een manege is er in de loop der jaren niet makkelijker op geworden, bijvoorbeeld vanwege de toenemende regeldruk en regelgeving. Het is steeds lastiger om alles betaalbaar te houden, met stijgende prijzen voor onder meer voer en energie. Ook op het gebied van verzekeringen zijn er steeds meer uitdagingen. De mentaliteit van mensen verandert, ze willen alles op hun manier en op het moment dat het hen uitkomt. Dat heeft het werk niet makkelijker gemaakt. Maar toch zou ik niet anders willen: ik vind het nog steeds leuk om elke dag kinderen te ontvangen op ons bedrijf. Om te zien hoe ze met de pony’s omgaan, hoe ze hiervan groeien en zich ontwikkelen. Ze doen hier vaardigheden op waar ze de rest van hun leven iets aan hebben. Op Equito ontstaan langdurige vriendschappen. Ruiters blijven lang bij ons rijden. Sommige zijn nu zelfs als instructeur of coach actief. Dat geeft een goed gevoel. Verder doen we onze uiterste best om in te spelen op nieuwe uitdagingen en veranderingen in de maatschappij. Dierenwelzijn staat bij ons hoog in het vaandel en we zetten in op duurzaamheid. Daarbij kijken we niet alleen naar milieumaatregelen; het ecologisch inrichten van ons erf hoort daar ook bij. Naast de pony’s biedt ons erf ook een thuis voor andere diersoorten, zoals vogels en kleine zoogdieren. Ze vinden beschutting in de bosjes op het erf, we hebben een insectenhotel en met de kinderen hebben we vogelhuisjes getimmerd.”
Hoe zorgen jullie ervoor dat het leuk blijft voor kinderen en de pony’s?
“Dat doen we onder meer door creatief te zijn en open te staan voor nieuwe ideeën. Er is enorm veel kennis en informatie beschikbaar over het omgaan met paarden, hoe ze leren en over paardenwelzijn. De manier waarop we omgaan met paarden en hoe we hier tegenaan kijken in Nederland is in de loop der jaren enorm veranderd. Ook volgen we ontwikkelingen op het gebied van educatie, lesmethoden en de motorische ontwikkeling van kinderen op de voet. Door afwisselende lessen te bieden, waarbij we kinderen niet alleen op rijkunstig gebied opleiden, maar hen ook leren over de omgang met paarden en de paardentaal, willen we kinderen leren samen te werken met de pony’s. Zo blijft het zowel voor de kinderen als de pony’s leuk en uitdagend.”
Zijn er zaken waar je je zorgen over maakt?
“We zien dat de motoriek van kinderen minder wordt. Voor kinderen is de coördinatie van bewegingen lastiger. Om goed de bewegingen van het paard te kunnen volgen, heb je een aantal dingen nodig. Een goede basisconditie, core stability en je moet je ledematen onafhankelijk van elkaar kunnen bewegen. Ook ritmegevoel en balans zijn belangrijk. In onze lessen besteden we aandacht aan het aanleren van deze vaardigheden, onder meer door ruiterfitness. Daarnaast zien we veel kinderen met faalangst. Samen werken met je paard vereist tevens leiderschapskwaliteiten. Je moet eerlijk, duidelijk, voorspelbaar en consequent zijn om goed te kunnen samenwerken met een paard. Doorzetten als iets niet lukt en niet opgeven zijn tevens van belang. Corona heeft de situatie er niet beter op gemaakt. Kinderen hebben minder gesport en zijn angstiger. Daarom is het fijn en belangrijk dat we de manege, zij het aangepast, voor kinderen open hebben kunnen houden. Ik maak me ook zorgen over de druk op het groen in het gebied rond de manege. De sportvelden willen uitbreiden, er zijn woningen nodig en de Middelpolder wordt intensiever gebruikt voor recreatie. We pachten een aantal weilanden op de dijk waar onze pony’s vanaf het voorjaar kunnen grazen. Dat is belangrijk voor het welzijn van onze pony’s. De druk op de groene ruimte neemt toe, ik hoop dat we deze weilanden ook in de toekomst kunnen blijven gebruiken.”
Wat leren kinderen van het omgaan met pony’s?
“Omgaan en zorgen voor dieren, zoals pony’s, leert hen over verantwoordelijkheid. De communicatie met het paard gaat op een heel andere manier dan wij gewend zijn, namelijk via lichaamstaal. Daarnaast gaat het om samenwerken: het gaat niet alleen om wat jij wil, maar ook om wat het paard nodig heeft. Je moet alles stapje voor stapje uitleggen, zodat het paard mee kan en wil doen. Positief en eerlijk omgaan met paard is heel belangrijk, hij heeft namelijk geen idee. Daarnaast is het knuffelen op stal voor paard en kind heel waardevol. Bezig kunnen zijn met pony’s, samen met vrienden en vriendinnen, dat maakt de manege voor veel kinderen een belangrijke plek.”
Hoe komen jullie de coronamaanden door?
“Gelukkig kan de manege, zij het met aanpassingen, open blijven. Kinderen mogen nog steeds sporten in de buitenlucht en gelukkig hebben we een buitenbak. Voor kinderen is het fijn om in deze tijd met zoveel restricties, toch nog een uurtje per week naar de pony’s te kunnen. Voor ons is dat ook van belang: we hebben 29 paarden en pony’s. Ze hebben niet alleen dagelijks beweging en verzorging nodig, de rekeningen voor het voer en stro lopen gewoon door. De manege dichtgooien is daarom geen optie. De afgelopen weken hebben we een aantal keer de schema’s volledig moeten omgooien. De lessen in de avond zijn verplaatst naar overdag. Wekelijks krijgen 300 kinderen bij ons les. Het is een hele puzzel om iedereen de kans te geven om zijn of haar les te rijden. Ondanks al die wisselingen zijn onze klanten heel trouw. Daar zijn we ze heel dankbaar voor. Hetzelfde geldt voor de flexibiliteit en inzet van onze medewerkers en vrijwilligers.”
Wie nodig je uit voor het volgende gesprek?
“Hans Buijze. Hij was vroeger mijn docent en mentor. Nu is hij voorzitter van de Groenraad Amstelveen en hij is actief voor Beschermers Amstelland. Onlangs werd de Amstelscheg uitgeroepen tot meest bijzondere landschap van Noord-Holland. Met de behoefte aan woningbouw, de druk op de sportvelden en de intensivering van het gebruik van het gebied voor recreatie, vraag ik me af hoe hij de toekomst ziet van de Amstelscheg en de Middelpolder. Wat kunnen mensen doen om dit gebied te helpen behouden en hoe blijven de natuurwaarden van dit gebied overeind?”
Informatie dressuurwedstrijden op Equito
Wil je wel eens meedoen met een echte dressuurwedstrijd? Hier lees je in het kort hoe dat moet. Je kunt meedoen met wedstrijden als je minimaal bij de “minst-gevorderden” rijdt. Als je na het lezen van dit verhaal nog vragen hebt, kun je altijd terecht bij Maaike of Axel. Alle reglementen, proeven en theorie staan uitgebreid beschreven in het boekje “Leer paardrijden met plezier” van de KNHS (Koninklijke Nederlandse Hippische Sportfederatie). Dit boekje kan je voor € 14,95 kopen bij Equito.
Wat is een dressuurproef?
Bij een dressuurwedstrijd mag je alleen in de bak met jouw pony een proefje rijden. Gelukkig is er altijd wel altijd iemand in de bak die voorleest wat je moet doen. Bij je eerst wedstrijdjes hoef je alleen maar te stappen en te draven en figuurtjes te rijden, zoals een grote volte en een gebroken lijn. Een jury kijkt of je alles heel netjes doet. Voor elk onderdeel geeft de jury een cijfer. De jury kijkt bijvoorbeeld of de volte netjes rond is en of je pony netjes doorloopt. Ook kijkt de jury of je netjes op je pony zit en of je de goede hulpen geeft, zoals aandrijven en netjes sturen. Alle cijfers worden bij elkaar opgeteld. En je begrijpt het al, degene met de hoogste punten wint.
Wat zijn promotiepunten?
De deelnemers van de wedstrijd worden op niveau ingedeeld. Het zou niet eerlijk zijn als je jouw eerste wedstrijd moet rijden tegen iemand die al vijf jaar ponyrijdt. Je begint in de klasse F1 en je kunt uiteindelijk zelfs door tot de F15! Je kunt in een hogere klasse terecht komen door het behalen van promotiepunten. Als je voor alle onderdelen in je proefje gemiddeld een zes haalt, behaal je in totaal 210 punten. In dat geval heb je een promotiepunt gehaald. Je krijgt dan een stempel in je ruiterpaspoort. Je moet twee keer een promotiepunt halen om naar een hogere klasse te mogen (bij de F1 en F2 hoef je maar één promotiepunt te halen). Vanaf de F9 moet je drie promotiepunten halen per niveau.
Diploma’s en theorie
Bij de even proeven (F2, F4, F6, enz.) hoort ook het halen van een diploma. Hiervoor moet je ook een beetje theorie leren. Voor jouw F2-diploma moet je bijvoorbeeld de letters van de bak en de rijbaanregels weten. Ook moet je weten hoe enkele figuren als een ‘grote volte’ of een ‘gebroken lijn’ eruit zien. Je krijgt hier op de wedstrijddag (meerkeuze)vragen over. Axel of Maaike lezen de tien vragen voor en jij kruist steeds het goede antwoord aan. Maar let op: je mag maximaal 3 fouten maken in je theorie
Inschrijven
Let goed op de nieuwsbrieven, de website en het mededelingenbord. Hierop staat wanneer er weer een wedstrijd is en wanneer je kunt inschrijven. Als je mee wilt doen, stop je jouw ruiterpaspoort en het startgeld in een envelop. Op de envelop schrijf je jouw naam en de naam van drie pony’s waarop je het liefst de wedstrijd zou willen rijden. Deze envelop doe je in de brievenbus tegenover de zadelkamer.
Soms gebeurt het dat er te veel kinderen inschrijven voor een wedstrijd. Dan moeten we loten wie er mee mogen doen. Als je pech hebt en uitgeloot bent, mag je in ieder geval meedoen met de volgende wedstrijd.
Oefenen
Natuurlijk oefenen we jouw proefje een keer in de les. Maar het is handig als je zelf de proef thuis ook een beetje leert. Je kunt bijvoorbeeld met krijt een minibak op straat tekenen met de bakletters erbij. Je kunt dan je proef een paar keer lopen, zodat je precies weet wat je moet doen. Zo voorkom je dat je een foutje maakt in de proef, bijvoorbeeld omdat je een beetje zenuwachtig bent.
Om een oefenbak te maken, teken je met krijt een rechthoek op de grond. Vervolgens zet je de bakletters er bij. Je begint met de letter A en dan ga je tegen de klok in de andere letter op schrijven. Hier is een heel handig ezelsbruggetje voor: Alle Friese Boeren Met Centen Hebben Een Koe. De X Zit altijd in het midden van de bak.
Kledingtips
Op een dressuurwedstrijd moeten jij en je pony er netjes uit zien. Op officiële wedstrijden hoort de ruiter een zwart rijjasje aan te hebben met een witte rijbroek en een witte blouse. Hier horen ook nog witte handschoenen en een witte plastron (een soort sjaaltje) bij en natuurlijk rijlaarzen en een cap.
Maar voor een FNRS-wedstrijd is dit absoluut niet nodig. Je moet er wel verzorgd uit zien en daarbij gelden enkele regeltjes:
• Een goedgekeurde cap is natuurlijk altijd verplicht (met keurmerk CE EN 1384)
• Draag bij voorkeur laarzen of anders chaps met jodphurschoenen. Zorg er in ieder geval voor dat wel je laarzen of chaps netjes schoon zijn.
• Draag een rijbroek (bijvoorkeur een effen broek in een neutrale kleur)
• Handschoenen zijn niet verplicht, maar als je handschoenen draagt, moeten ze wit zijn. Als je met donkere handschoenen op een donker paard zit, kan een jury jouw handhouding van een afstand moeilijk beoordelen.
• Draag als bovenkleding bij voorkeur je Equito-tenue (trui + polo) of anders een effen sweater of een witte blouse met lange mouwen), waarbij de jury jouw houding goed kan beoordelen. Dus geen slobbertruien of truien met capuchon. Doe lang haar bijvoorkeur in een staart of draag eventueel een haarnetje en draag geen sieraden als oorbellen of kettingen (dat mag helemaal niet als je ponyrijdt).
• Nog een regel vanuit de FNRS: als je wel een zwart wedstrijdjasje draagt, dan hoor je ook echt het hele officiële wedstrijdtenue te dragen, dus met witte blouse, plastron, handschoenen en rijbroek!
Pony mooi maken
Ook jouw pony moet er netjes uit zien tijdens een wedstrijd. De dag voor de wedstrijd helpen enkele kinderen altijd om de witte beentje van de pony’s netjes te wassen en om al het tuig mooi te poetsen. Op de wedstrijddag zelf poetsen de ruiters hun eigen pony’s. Meestal rijden er meerdere ruiters op één pony, zodat jullie elkaar een beetje kunnen helpen. Op de wedstrijddag ben je vanaf 8.30 uur ’s ochtends welkom om de pony mooi te maken. Maar als je pas ’s middags rijd, kun je natuurlijk ook wat later komen. De pony’s moeten goed worden gepoetst, zodat ze mooi glanzen. Maar ook hun manen en staart moeten worden ‘uitgeplozen’ en als je wilt, mag je er zelfs vlechtjes in maken. Vraag de eerste keer wel even hulp van iemand die dit al eerder gedaan heeft. Er lopen altijd genoeg ‘hulptroepen’ rond op een wedstrijddag om je te helpen.
De wedstrijddag
Kijk een week voor de wedstrijd op de startlijst die op de manege hangt. Hierop staat op welke pony je rijdt en hoe laat je moet starten. Let op: er staat altijd boven hoe laat jouw groep mag losrijden. Zorg dat je minimaal een kwartier voor het losrijden op de manege bent. Tijdens het losrijden mag je met een groepje even rijden, net als aan het begin van de les. Als het tijd is blijft de eerste deelnemer in de bak en de andere pony’s gaan even terug naar stal. De ‘hulptroepen’ vertellen je precies wanneer je jouw pony moet halen. Als je in de bak komt, mag je altijd eerst even een rondje rijden. Als de jury een seintje geeft begint de voorlezer te vertellen wat je moet doen. Probeer alle figuurtjes zo netjes mogelijk te rijden. Gaat er iets mis? Dat geeft niets, luister goed naar de voorlezer en ga gewoon verder met je proefje.
Als iedereen uit jouw rubriek gereden heeft, volgt de prijsuitreiking. De jury geeft dan meestal ook nog wat tips voor een volgende wedstrijd. Bovendien krijgt iedereen dan zijn ‘protocol’ Hierop staan al je punten en meestal heeft de jury daar ook nog opmerkingen en tips bij geschreven. Leuk en leerzaam om naar te kijken. Dan weet je waar je in de lessen nog beter op kunt oefenen.